Türk Adı Nereden Gelir? Türk Sözcüğünün Kökeni Nedir?

Türk Adı Nereden Gelir? Türk sözcüğünün kökeni ve ortaya çıkışı ile ilgili bir çok teori vardır. Bu görüşleri ana hatları ile şöyle ifade edebiliriz: Türk sözcüğü, Törümek > Törü > Törü-k > Türk şeklinde meydana gelmiştir. Törü = Töre demektir. Törü-k = Töreli anlamına gelmektedir.

İlk olarak bizim Gök Türk Kağanlığı olarak adlandırdığımız ancak kendilerini Türk Kağanlığı olarak adlandıran devletimiz zamanında devletin hakimiyeti altında yaşayanlar için Töreli-Töre altında, Töreye bağlı anlamına kullanılmıştır.


#1

“Türk” sözünün cins ismi olarak “güç-kuvvet” (sıfat hâli ile: Güçlü-kuvvetli) mânasını taşıdığı 1911’de neşredilen eski bir Türkçe vesikadan anlaşılmıştır . Burada geçen “Türk” kelimesinin millet adı “Türk” sözü ile aynı olduğu A. v. Le Coq tarafından ileri sürülmüş (1912) ve Gök-Türk kitabesinin çözücüsü V. Thomsen tarafından da kabul edilen (1922) bu görüş, daha sonra Gy. Nemeth’in araştırmaları ile (1927) kesinlik kazanmıştır.

Türk kelimesi “semantique” olarak; meydana çıkmış, şekil almış, gelişmiş, çok gelişmiş, kuvvet(li) mânalannı kazanmış olmalıdır . Çin kaynaklarına göre ‘Türk” deyimi ünlü Aşma ailesinin mensup olduğu kabileyi tavsif etmekte idi. Cins ismi hâlinde çok eskiden beri Türkçe’de mevcut olması gereken “Türk” kelimesinin “Altaylı” (Seyhun ötesi, Turanlı) kavimleri ifade etmek üzere 420 tarihli bir Pers metninde, daha sonra, yine cins ismi olarak, 515 yılı hâdiseleri dolayısiyle “türk-Hun” (kuvvetli Hun) tâbirinde zikredildiği bildirilmektedir.

Fakat “Türk” kelimesini Türk devletinin resmî adı olarak ilk kullanan teşekkül Gök-Türk imparatorluğudur (552-744). Bütün bunlar “Türk” adının belirli bir topluluğa mahsus “ethnique” bir isim olmayıp, siyâsî bir ad olduğunu ortaya koymaktadır.

İbrahim Kafesoğlu


#2

Herodotos’un milâttan önce V. yüzyılda doğu kavimleri arasında zikrettiği bir kavim için kullandığı Targita isminin Türk kelimesinin ilk şekli olabileceği ileri sürülmüştür. İskit topraklarında oturdukları söylenen Tyrkaeler, Tevrat’ta adı geçen Yafes’in torunu Togharma, eski Hint kaynaklarında bildirilen Turukhalar, Thraklar ve Troialılar’ın Türk adını ilk defa taşıyan kavimler olduğu sanılmıştır.

İslâm kaynaklarında bildirilen İran Zend-Avesta rivayetleri içerisinde Hükümdar Feridun’un oğlu Turac (Tur-Turan) ve Yafes’in torunu Türk’ten türeyen nesil de Türk adını ilk alan kavim diye düşünülmüştür. Ayrıca İran-Turan mücadelelerinde zikredilen Efrâsiyâb da (Alp Er Tunga) bir Türk başbuğu kabul edilmektedir. Çin kaynaklarında geçen ve Hun Hükümdarı Mo-tu’nun kabilesinin adı olarak gösterilen Tu-ku’nun (T’u-ko) Türk anlamına geldiği, bu kelimenin milâttan önce 209’da kaynaklarda yer aldığı bazı araştırmacılar tarafından ileri sürülmüştür.

Türkçe’de cins ismi şeklinde eskiden beri bilinen türk kelimesinin Altaylı (Seyhun nehrinin kuzeyi) kavimleri ifade etmek üzere 420 tarihli bir Pers metninde ve 515 olayları dolayısıyla “türk Hun” (kuvvetli Hun) tabirinde geçtiği bilinmektedir. Türk kelimesine kaynaklarda çeşitli anlamlar verilmekle birlikte 1911 yılında neşredilen Uygurca bir belgede “kuvvet ve güç” mânasına geldiği görülmektedir.

Ahmet Taşağıl

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

İlginizi Çekebilir:

Başa dön tuşu
Anasayfa »